Bilindiği üzere, Avrupa Birliği, iklim değişikliği ile mücadele çabalarının bir parçası olarak düşük maliyetli temiz enerji teknolojilerinin geliştirilmesi ve uygulanmasını hızlandırmak amacıyla Stratejik Enerji Teknoloji Planı’nı (SET Plan) oluşturmuştur. 22 Kasım 2007 tarihinde kabul edilen SET Plan’ın en önemli unsurlarından biri yeni enerji teknolojilerinin araştırılması geliştirilmesi ve pazar tarafından kabul edilmesini kolaylaştırma ile ilgili uzun ve orta vadeli enerji araştırma, demonstrasyon ve inovasyon gündemlerinin oluşturulmasıdır. Avrupa Birliği Enerji Birliği’nin “Araştırma, İnovasyon ve Rekabet Edebilirlik” bileşeninin uygulanmasında SET Plan merkezi bir rol oynamaktadır.
Bu kapsamda, söz konusu oluşum tarafından her yıl yayınlamakta olan ve SET Plan genelinde gerçekleştirilen faaliyetleri ve hedefleri içeren 2024 İlerleme Raporu Komisyonun sitesinden duyurulmuştur.
Bu yılki rapor, SET Plan'ın mevcut politika ortamı, özellikle de Net-Zero Sanayi Yasası (NZIA) ile olan ilişkisini değerlendiriyor ve yeni politika çerçevesi hakkında bilgi veriyor. SET Plan’ın gelecekteki çalışmalarını yönlendiren politika gelişmeleri arasında, Yürütme Grubu’nun üst düzey bir uzman grubu olarak kurulması ve SET Plan’ın ilk resmi Tüzüğünün hazırlanması yer alıyor.
Net-Zero Industry Act ile yasal bir zemine oturtulan SET Plan, AB'nin temiz enerji teknolojilerinde yerli üretim kapasitesini artırmayı hedeflerken, yeni Yürütme Grubu sayesinde daha güçlü bir yönetişim ve sanayi liderliği sağlamayı amaçlıyor.
Önceki yıllarda olduğu gibi, rapor AB'deki temiz enerji araştırma ve inovasyon (Ar-Ge) yatırımlarının mevcut durumu hakkında bir güncelleme içeriyor. Buna göre, SET Plan’ın düşük karbonlu enerji çözümlerine yönelik Ar-Ge yatırımlarını koordine ederek Enerji Birliği öncelikleriyle uyumlu çalıştığı ve 2022'de temiz enerji teknolojileri Ar-Ge yatırımlarının toplam 36,3 milyar avroya ulaştığı; bunun %75'inin özel sektörden, %19'unın üye ülkelerin kamu fonlarından, %5'inin ise AB fonlarından geldiğini altı çiziliyor.Sürdürülebilir ulaşım, %42 ile en büyük Ar-Ge yatırım payına sahip olurken, özel sektör en çok bu alana katkıda bulundu. Artan Ar-Ge yatırımları, patent başvurularında artışa yol açarak AB'yi yenilenebilir enerji ve enerji verimliliği alanlarında küresel lider konumuna taşıdı.
Ayrıca, uygulama planlarındaki (IP) önemli değişiklikler, devam eden iş birlikleri ve diğer faaliyetler hakkında bilgiler veriliyor. 2024 yılı, aralarında Ülkemizin de yer aldığı SET Plan çalışma grupları arasında şimdiye kadarki en fazla toplantı ve etkinliğin gerçekleştirildiği yıl olarak dikkat çekiyor.
Bu yılki rapora yeni eklenen bir bölüm, temiz enerji teknolojileri start-up’ları için risk sermayesi yatırım trendlerine odaklanıyor. Yakın zamanda yayımlanan Draghi raporunda da vurgulandığı gibi, bu alan, AB’nin temiz enerji araştırma ve inovasyon (Ar-Ge) önceliklerine ulaşmak açısından büyük önem taşıyor. Ancak, Draghi raporunun da vurguladığı gibi, Avrupa'da Ar-Ge faaliyetleri ve yatırımları arasında büyük farklılıklar mevcut ve bu nedenle SET Plan’ın, gelecek dönemde politika yapıcıları, sanayiyi ve akademiyi bir araya getirerek bu eşitsizlikleri azaltması hedefleniyor.
İlerleme Raporuna göre Avrupa'da temiz enerji teknolojisi start-up'larına yapılan erken aşama risk sermayesi yatırımları 2023'te %19 düşerek 645 milyon euroya geriledi, ancak bu rakam 2018-2020 ortalamasının hâlâ yaklaşık dört katı. Finansmana erişimdeki zorluklar ve yatırımların çoğunlukla yedi üye ülkede yoğunlaşması, AB temiz enerji teknoloji girişimlerinin büyümesini sınırlayan önemli faktörler arasında gösteriliyor.
Raporun son bölümü ise 14 uygulama çalışma grubunun (IWG) ve yeni kurulan geçici çalışma grubunun (TWG) hidrojenle ilgili görüşlerine yer veriyor.
Rapora ulaşmak için lütfen tıklayınız.